سلامت دهان و دندان یکی از مهم‌ترین ارکان سلامت کلی بدن است. جرم‌گیری دندان به‌عنوان یکی از روش‌های مهم در حفظ سلامت دهان و پیشگیری از بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان شناخته می‌شود. با این حال، بسیاری از بیماران نگرانی‌هایی درباره تأثیر جرم‌گیری بر مینای دندان دارند. آیا این درمان باعث فرسایش یا آسیب به مینای دندان می‌شود؟ آیا حساسیت دندانی پس از جرم‌گیری نشان‌دهنده آسیب است؟ در این مقاله از دنتیکال به‌صورت دقیق و علمی به بررسی این دغدغه‌ها می‌پردازیم.
جرم دندان چیست و چگونه تشکیل می‌شود؟
جرم‌گیری دندان چیست و چگونه انجام می‌شود؟
جرم‌گیری فرآیندی است که در آن با استفاده از ابزارهای دستی یا دستگاه التراسونیک، جرم‌های تشکیل‌شده روی سطح دندان و زیر خط لثه برداشته می‌شود. دستگاه التراسونیک با تولید ارتعاشات با فرکانس بالا، جرم‌ها را بدون آسیب به مینا جدا می‌کند. دندانپزشک در این فرآیند تنها جرم‌ها را هدف قرار می‌دهد و با دقت، نواحی عاری از جرم را دست‌نخورده باقی می‌گذارد. این فرآیند ممکن است با صیقل دادن سطح دندان (پالیش) نیز همراه باشد تا از تجمع مجدد پلاک جلوگیری شود.
آیا جرم‌گیری به مینای دندان آسیب می‌زند؟
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که جرم‌گیری باعث سایش مینای دندان می‌شود. این باور نادرست است. اگر جرم‌گیری توسط دندانپزشک یا بهداشت‌کار مجرب و با دستگاه‌های استاندارد انجام شود، هیچ آسیبی به مینا نمی‌رسد. دستگاه‌های التراسونیک طوری طراحی شده‌اند که فرکانس آن‌ها تنها جرم را تحت تأثیر قرار می‌دهد و نه بافت سخت مینای دندان. جرم‌گیری اصولی، حتی به تقویت سلامت دندان‌ها کمک می‌کند؛ زیرا با حذف جرم، محیط دهان از باکتری‌های مضر پاک‌سازی شده و سلامت مینا حفظ می‌شود.
علت حساس شدن دندان بعد از جرم‌گیری چیست؟
یکی از شایع‌ترین شکایت‌ها پس از جرم‌گیری، حساس شدن دندان‌ها به سرما، گرما یا شیرینی است. این حساسیت به‌علت برداشته شدن جرم‌هایی است که قبلاً سطح دندان یا نواحی اطراف لثه را پوشانده بودند. پس از حذف این لایه‌های سخت، بخشی از ریشه دندان یا نواحی حساس مینای دندان در معرض محیط دهان قرار می‌گیرد و موقتاً دندان به محرک‌ها حساس می‌شود. این حساسیت معمولاً طی چند روز تا یک هفته از بین می‌رود. استفاده از خمیر دندان مخصوص دندان‌های حساس نیز در این دوره توصیه می‌شود.
نقش جرم‌گیری در سلامت دندان‌ها
اگر جرم‌گیری به‌طور منظم انجام نشود، تجمع جرم باعث افزایش اسیدهای مضر در دهان می‌شود. این اسیدها به مرور مینای دندان را تضعیف می‌کنند و باعث پوسیدگی، التهاب لثه و در نهایت از دست رفتن دندان می‌شوند. بنابراین جرم‌گیری منظم، نه تنها مضر نیست بلکه برای محافظت از مینای دندان ضروری است. این روش به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه، جلوی مشکلات جدی‌تر دهان و دندان را می‌گیرد و سلامت دهان را حفظ می‌کند.
آیا جرم‌گیری بیش از حد مضر است؟
باورهای غلط درباره جرم‌گیری دندان
در میان عموم مردم، باورهای اشتباه زیادی درباره جرم‌گیری وجود دارد. برخی می‌گویند جرم‌گیری باعث لق شدن دندان می‌شود. در حقیقت، جرم باعث التهاب لثه و تحلیل استخوان نگهدارنده دندان می‌شود. با برداشتن جرم، دندان لق‌تر به نظر می‌رسد چون دیگر تکیه‌گاه کاذب جرم را ندارد. این نشان‌دهنده آسیب پیشین است، نه آسیب ناشی از جرم‌گیری. باور اشتباه دیگر آن است که جرم‌گیری باعث تغییر رنگ دندان می‌شود؛ در حالی که برداشتن جرم، رنگ طبیعی دندان را نمایان می‌سازد.
مراقبت‌های بعد از جرم‌گیری
برای کاهش حساسیت دندان و جلوگیری از تشکیل مجدد جرم، رعایت بهداشت دهان اهمیت زیادی دارد. استفاده از مسواک نرم، نخ دندان، دهان‌شویه ضدباکتری و اجتناب از مصرف سیگار و نوشیدنی‌های رنگی (مانند چای و قهوه) توصیه می‌شود. در چند روز اول پس از جرم‌گیری، بهتر است از غذاهای بسیار سرد، داغ یا اسیدی پرهیز شود. همچنین مراجعه منظم به دندانپزشک برای چکاپ‌های دوره‌ای از اهمیت زیادی برخوردار است.
نتیجه‌گیری
جرم‌گیری یک روش ایمن، مؤثر و ضروری برای حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌هاست. برخلاف باورهای نادرست، این روش به مینای دندان آسیبی نمی‌زند. جرم‌گیری نه تنها باعث تمیزی و زیبایی دندان‌ها می‌شود، بلکه از پوسیدگی، التهاب لثه و بیماری‌های دهانی جلوگیری می‌کند. در صورتی که به‌طور اصولی و توسط دندانپزشک متخصص انجام شود، جرم‌گیری به‌عنوان یکی از پایه‌های اصلی مراقبت از دهان و دندان شناخته می‌شود.