ترک خوردن یا شکستن دندان، یکی از مشکلات نسبتاً رایج در بین افراد با هر سن و سالی است. این آسیب میتواند ناشی از ضربه، عادتهای غلط دهانی، جویدن مواد سخت، یا حتی بدون دلیل واضح و بهصورت ناگهانی اتفاق بیفتد.
در مواردی که آسیب سطحی است، شاید نیاز به درمان فوری نباشد، اما اگر ترک یا شکستگی عمیق باشد، میتواند باعث آسیب به عصب، عفونت و حتی از دست رفتن دندان شود.
انواع ترک و شکستگی دندان
شناخت نوع آسیب کمک میکند تا روش درمان دقیقتری برای آن انتخاب شود. مهمترین انواع شکستگی دندان عبارتند از:
۱. ترک مینایی سطحی (Craze Lines)
ترکهای بسیار نازک روی مینای دندان که معمولاً بیخطر هستند و نیازی به درمان ندارند، اما ممکن است به دلایل زیبایی یا نگرانی بیمار، صیقل داده شوند.
۲. ترک عمیق (Cracked Tooth)
ترکی است که از سطح دندان به سمت لایههای عمیقتر گسترش پیدا میکند و ممکن است به عاج و حتی پالپ (عصب دندان) برسد. این نوع ترک معمولاً دردناک است و نیاز به درمان دارد.
۳. دندان لبپر شده (Chipped Tooth)
بخشی از لبه یا گوشهی دندان شکسته یا جدا شده است. این حالت اغلب در دندانهای جلو دیده میشود و بسته به میزان آسیب، با کامپوزیت یا روکش قابل ترمیم است.
۴. شکستگی تا عصب (Fractured Cusp)
که بخشی از تاج دندان بهویژه در دندانهای آسیاب شکسته و گاهی تا پالپ نیز پیش میرود. در این موارد احتمال نیاز به عصبکشی زیاد است.
۵. شکستگی عمودی ریشه (Vertical Root Fracture)
خطرناکترین نوع شکستگی که معمولاً از داخل به سمت ریشه پیش میرود. درمان این موارد معمولاً کشیدن دندان است، چون ترمیم آن غیرممکن یا بسیار دشوار است.
علتهای رایج ترک خوردن یا شکستن دندان
دلایل زیادی میتوانند منجر به آسیب دندان شوند. در ادامه مهمترین آنها را بررسی میکنیم:
– ضربه مستقیم
تصادف، زمین خوردن، یا برخورد جسم سخت به صورت، میتواند باعث ترک یا شکستگی دندان شود.
– جویدن اجسام سخت
یخ، پسته با پوست، آبنبات سفت، یا حتی باز کردن در بطری با دندان (!) از جمله عواملی هستند که مستقیماً به دندان آسیب میزنند.
– دندان قروچه (Bruxism)
افرادی که شبها دندانهای خود را روی هم میسایند، فشار زیادی به ساختار دندان وارد میکنند. این فشار در طولانیمدت موجب ترکهای ریز و عمیق میشود.
– پوسیدگی دندان
وقتی دندان در اثر پوسیدگی ضعیف میشود، مقاومت آن در برابر فشار کم شده و بهراحتی میشکند یا ترک میخورد.
– تغییرات دمایی ناگهانی
نوشیدن آب یخ بلافاصله بعد از غذای داغ میتواند انبساط و انقباض ناگهانی ایجاد کرده و باعث ترک دندان شود.
علائم دندان ترکخورده یا شکسته
ممکن است شما از شکستن دندانتان مطلع نباشید، اما نشانههایی وجود دارد که میتواند شما را به شک کردن و مراجعه به دندانپزشک سوق دهد:
- درد ناگهانی هنگام جویدن
- احساس گیر کردن غذا بین ترکها
- حساسیت به سرما یا گرما
- درد مبهم و متناوب بدون دلیل واضح
- احساس زبری یا برجستگی در سطح دندان
- دیده شدن ترک با چشم یا لبپر بودن لبهی دندان

آیا ترک یا شکستگی دندان نیاز به درمان فوری دارد؟
در اکثر موارد، بله. اگر ترک یا شکستگی به پالپ (عصب) دندان برسد و درمان به تعویق بیفتد، امکان بروز موارد زیر وجود دارد:
- ایجاد عفونت
- درد مزمن
- التهاب لثه اطراف دندان
- پوسیدگی بیشتر
- از دست رفتن کامل دندان
بنابراین هر نوع آسیب ظاهری یا حسی در دندان را باید جدی بگیرید.
روشهای درمان دندان شکسته یا ترکخورده
درمان دندان آسیبدیده به میزان و نوع آسیب بستگی دارد. در ادامه، درمانهای رایج را با توضیح کامل بررسی میکنیم:
۱. ترمیم با کامپوزیت (Bonding)
در صورتی که شکستگی یا لبپر شدن جزئی باشد، میتوان آن را با مادهی کامپوزیت همرنگ دندان ترمیم کرد. این روش بدون تراش زیاد و در یک جلسه انجام میشود.
۲. ونیر یا لمینت سرامیکی
برای شکستگیهای دندانهای جلو که ظاهر لبخند را تحت تاثیر قرار میدهند، استفاده از لمینت میتواند زیبایی طبیعی را برگرداند.
۳. روکش دندان (Crown)
اگر ترک یا شکستگی زیاد باشد، دندان باید با روکش سرامیکی یا زیرکونیایی پوشانده شود تا محافظت کامل ایجاد کند.
۴. عصبکشی (Root Canal Therapy)
در مواردی که پالپ دندان آسیب دیده باشد، درمان ریشه ضروری است. پس از عصبکشی معمولاً دندان با روکش کامل تقویت میشود.
۵. کشیدن دندان و جایگزینی با ایمپلنت
در موارد نادری که دندان کاملاً غیرقابل ترمیم است، باید کشیده شود. در این حالت، بهترین روش جایگزینی، ایمپلنت دندانی است که هم زیبایی و هم عملکرد دندان طبیعی را بازمیگرداند.
مراقبتهای بعد از درمان دندان ترکخورده یا شکسته
- از جویدن مواد سفت با دندان ترمیمشده خودداری کنید
- مسواک نرم و نخ دندان روزانه استفاده شود
- چکاپهای منظم دندانپزشکی را جدی بگیرید
- اگر دندان قروچه دارید، از گارد شبانه استفاده کنید
- رژیم غذایی متعادل داشته باشید تا به دندانها فشار وارد نشود
پیشگیری از شکستن یا ترک خوردن دندان
- هیچگاه از دندان برای باز کردن اشیاء استفاده نکنید
- عادت به جویدن ناخن، خودکار یا یخ را ترک کنید
- محافظ دهان در ورزشهای پربرخورد استفاده کنید
- درمان دندان قروچه را پیگیری کنید
- پوسیدگیها را به موقع درمان کنید
نتیجهگیری | دنتیکال همراه شما برای درمان تخصصی دندان شکسته
دندان ترکخورده یا شکسته یک وضعیت هشداردهنده است که اگر زود تشخیص داده شود، با درمانهای ساده و بدون درد قابل ترمیم است. اما تأخیر در مراجعه میتواند عواقب جدی داشته باشد.
در کلینیک دندانپزشکی دنتیکال، ما با استفاده از تکنولوژی روز و تیم متخصص، انواع آسیبهای دندانی را با بهترین روشهای درمانی ترمیم میکنیم.