مقدمه
تحلیل لثه (Gum Recession) به وضعیتی گفته می‌شود که در آن بافت لثه اطراف دندان‌ها عقب می‌رود و بخشی از ریشه دندان نمایان می‌شود. این مشکل نه تنها از نظر زیبایی ناخوشایند است، بلکه می‌تواند موجب حساسیت دندانی و افزایش خطر پوسیدگی شود. در این مقاله از دنتیکال، به بررسی کامل دلایل تحلیل لثه، روش‌های درمان و راه‌های بازسازی آن خواهیم پرداخت.
علت تحلیل لثه چیست؟
۱. مسواک زدن اشتباه
استفاده از مسواک زبر یا فشار بیش از حد هنگام مسواک زدن می‌تواند به مرور زمان لثه را فرسوده کرده و باعث عقب‌رفتگی آن شود.
۲. بیماری‌های پریودنتال (لثه‌ای)
عفونت‌های باکتریایی ناشی از جرم و پلاک دندانی می‌توانند به لثه آسیب زده و موجب تحلیل آن شوند. پریودنتیت یکی از مراحل پیشرفته بیماری لثه است که تحلیل شدید ایجاد می‌کند.
۳. فاکتورهای ژنتیکی
بعضی افراد به‌طور ژنتیکی بافت لثه نازک‌تری دارند و مستعد تحلیل هستند، حتی اگر به‌خوبی از دهان خود مراقبت کنند.
۴. تغییرات هورمونی
در دوره‌هایی مثل بارداری، بلوغ یا یائسگی، سطح هورمون‌ها تغییر کرده و ممکن است لثه‌ها حساس‌تر شوند و تحلیل پیدا کنند.
۵. سیگار کشیدن و مصرف دخانیات
نیکوتین باعث کاهش جریان خون به لثه می‌شود و روند ترمیم و سلامت لثه را مختل می‌کند.
۶. دندان‌قروچه (براکسیزم)
فشار مداوم به دندان‌ها در اثر دندان‌قروچه، می‌تواند لثه را تحت فشار قرار داده و منجر به تحلیل آن شود.
۷. ارتودنسی یا پروتز نامناسب
استفاده ناصحیح از بریس‌ها، دندان مصنوعی یا روکش‌هایی که به لثه فشار وارد می‌کنند، از دیگر دلایل تحلیل لثه هستند.
علائم تحلیل لثه
- نمایان شدن ریشه دندان
- افزایش حساسیت به سرما و گرما
- تغییر شکل خط لثه
- بوی بد دهان
- خونریزی یا التهاب هنگام مسواک زدن
عوارض تحلیل لثه
۱. حساسیت شدید دندانی
به دلیل نمایان شدن ریشه، دندان‌ها نسبت به محرک‌های دمایی حساس می‌شوند.
۲. افزایش خطر پوسیدگی ریشه
ریشه دندان پوشش محافظ مینای دندان را ندارد، بنابراین سریع‌تر دچار پوسیدگی می‌شود.
۳. مشکلات زیبایی لبخند
عقب‌رفتگی لثه باعث بلندی بیش از حد دندان‌ها و ناهماهنگی لبخند می‌شود.
روش‌های درمان تحلیل لثه
۱. جرم‌گیری و تسطیح ریشه (Scaling & Root Planing) | h3
این روش برای مراحل ابتدایی تحلیل لثه مناسب است. با پاکسازی عمیق پلاک و جرم زیر لثه، التهاب کاهش یافته و روند تحلیل متوقف می‌شود.
۲. مصرف داروهای ضدباکتری یا آنتی‌بیوتیک
در صورت وجود عفونت، دندانپزشک ممکن است دهان‌شویه کلرهگزیدین یا آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
۳. جراحی فلپ لثه
در موارد پیشرفته‌تر، دندانپزشک با کنار زدن لثه، ریشه‌ها را پاکسازی کرده و سپس بافت را در جای خود بخیه می‌زند.
۴. پیوند لثه (Gum Grafting) | h3
برای بازسازی قسمت‌هایی از لثه که به‌شدت تحلیل رفته‌اند، بافت لثه از بخش‌های دیگر دهان (معمولاً سقف دهان) برداشته شده و در ناحیه آسیب‌دیده پیوند زده می‌شود.
۵. استفاده از کامپوزیت یا رزین | h3
در برخی موارد، از مواد ترمیمی مانند رزین برای پوشاندن ریشه‌های نمایان‌شده استفاده می‌شود.
روش‌های ترمیم تحلیل لثه
۱. پیوند بافت نرم
مؤثرترین راه بازسازی خط لثه است. این پیوند می‌تواند از بافت دهان خود فرد یا بافت بیولوژیکی آماده تهیه شود.
۲. استفاده از لیزر
در برخی کلینیک‌های پیشرفته از لیزر برای درمان با دقت بیشتر، خونریزی کمتر و ترمیم سریع‌تر استفاده می‌شود.
۳. مواد زیستی و پروتئینی
برای تحریک رشد مجدد بافت لثه می‌توان از پروتئین‌ها و ژل‌های زیستی خاص استفاده کرد.
مراقبت‌های پس از درمان تحلیل لثه
۱. استفاده از مسواک نرم و صحیح مسواک زدن
با فشار ملایم و زاویه صحیح (۴۵ درجه) مسواک بزنید.
۲. نخ‌دندان کشیدن روزانه
به آرامی و بدون آسیب به لثه نخ‌دندان بکشید.
۳. پرهیز از دخانیات
سیگار روند ترمیم لثه را به شدت کند می‌کند.
۴. چکاپ منظم دندانپزشکی
معاینات دوره‌ای باعث تشخیص زودهنگام و کنترل بهتر بیماری لثه می‌شود.
درمان خانگی تحلیل لثه؛ واقعیت یا شایعه؟
۱. روغن‌کشی با روغن نارگیل یا کنجد
می‌تواند به کاهش باکتری‌های دهانی کمک کند، اما جایگزین درمان پزشکی نیست.
۲. مصرف ویتامین C و E
این ویتامین‌ها در سلامت بافت لثه نقش دارند، اما کافی نیستند.
نکته مهم: هیچ درمان خانگی جایگزین مراجعه به دندانپزشک نمی‌شود.
جمع‌بندی
تحلیل لثه مشکلی جدی ولی قابل درمان است. با تشخیص زودهنگام، رعایت بهداشت دهان و دندان و استفاده از روش‌های علمی، می‌توان روند تحلیل را متوقف کرده و حتی لثه را بازسازی نمود. کلینیک دندانپزشکی دنتیکال با بهره‌گیری از جدیدترین تکنولوژی‌ها و تیم متخصص، آماده ارائه خدمات کامل درمانی برای تحلیل لثه شماست.