پر کردن دندان یکی از رایج‌ترین روش‌های دندانپزشکی برای درمان پوسیدگی و آسیب‌های دندانی است. این روش به ترمیم ساختار دندان و جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی کمک می‌کند. در این مقاله، با انواع روش‌های پر کردن دندان، مزایا، معایب و مراقبت‌های لازم پس از انجام آن آشنا خواهید شد.
پر کردن دندان چیست؟
پر کردن دندان یک روش درمانی برای ترمیم قسمت‌های پوسیده یا آسیب‌دیده دندان است. در این روش، ابتدا بافت پوسیده حذف می‌شود و سپس فضای خالی با مواد مخصوصی پر می‌شود تا دندان به عملکرد طبیعی خود بازگردد.
دلایل نیاز به پر کردن دندان
پر کردن دندان یکی از روش‌های مؤثر برای ترمیم آسیب‌های دندانی و جلوگیری از مشکلات جدی‌تر است. در ادامه، مهم‌ترین دلایلی که ممکن است شما را به این درمان نیازمند کند، بررسی می‌کنیم.
۱. پوسیدگی دندان
شایع‌ترین دلیل پر کردن دندان، پوسیدگی (کرِم خوردگی) است. وقتی باکتری‌ها و باقی‌مانده‌های غذا روی دندان باقی بمانند، اسید تولید می‌کنند و به تدریج مینای دندان را تخریب می‌کنند. اگر پوسیدگی به‌موقع درمان نشود، می‌تواند به لایه‌های عمیق‌تر نفوذ کرده و باعث درد و عفونت شدید شود.
۲. شکستگی یا ترک‌خوردگی دندان
دندان ممکن است بر اثر جویدن غذاهای سفت، تصادف، دندان‌قروچه یا ضربه ترک بخورد یا بشکند. در این موارد، پر کردن دندان می‌تواند ساختار دندان را بازسازی کند و از پیشرفت آسیب جلوگیری نماید.
۳. حساسیت دندانی
اگر هنگام خوردن غذاهای گرم، سرد یا شیرین احساس درد و حساسیت می‌کنید، ممکن است بخشی از مینای دندان از بین رفته باشد. پر کردن دندان می‌تواند از لایه زیرین دندان محافظت کرده و حساسیت را کاهش دهد.
۴. سایش دندان‌ها
دندان‌قروچه (براکسیسم) یا عادت‌های نامناسب مانند استفاده زیاد از خلال دندان می‌تواند باعث ساییدگی مینای دندان شود. در چنین مواردی، پر کردن دندان به بازسازی سطوح آسیب‌دیده کمک می‌کند.
۵. ترمیم‌های قبلی که فرسوده شده‌اند
پرکردگی‌های قدیمی ممکن است با گذر زمان ساییده، شکسته یا دچار نشت شوند. در چنین شرایطی، نیاز به تعویض یا ترمیم پرکردگی وجود دارد تا از نفوذ باکتری‌ها و ایجاد پوسیدگی جدید جلوگیری شود.
۶. زیبایی دندان
گاهی پر کردن دندان به دلایل زیبایی انجام می‌شود، مثلاً برای اصلاح شکل، رنگ یا پر کردن فواصل کوچک بین دندان‌ها. مواد پرکننده کامپوزیتی که همرنگ دندان هستند، برای این هدف گزینه مناسبی محسوب می‌شوند.
۷. جلوگیری از درمان‌های پیچیده‌تر
اگر پوسیدگی یا ترک دندان درمان نشود، ممکن است به عصب دندان آسیب برسد و نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر مانند عصب‌کشی (روت کانال) یا حتی کشیدن دندان باشد. پر کردن به‌موقع می‌تواند از این مشکلات جلوگیری کند.
مراحل پر کردن دندان
۱. معاینه و تشخیص: دندانپزشک با بررسی دندان و در صورت نیاز تصویربرداری با رادیوگرافی، میزان پوسیدگی را تعیین می‌کند.
۲. بی‌حسی موضعی: در صورت نیاز، برای کاهش درد، ناحیه موردنظر بی‌حس می‌شود.
3. حذف پوسیدگی: با استفاده از ابزارهای مخصوص، بخش‌های پوسیده یا آسیب‌دیده دندان برداشته می‌شود.
4. تمیز کردن محل پوسیدگی: قبل از پر کردن، دندان تمیز و ضدعفونی می‌شود.
5. قرار دادن ماده پرکننده: مواد پرکننده در حفره دندان قرار داده شده و فرم‌دهی می‌شود.
6. پولیش و بررسی نهایی: در نهایت، دندان صاف و تنظیم می‌شود تا عملکرد و ظاهر آن طبیعی باشد.
انواع مواد پرکننده دندان
۱. آمالگام (فلزی)
• بادوام و مقاوم
• مناسب برای دندان‌های عقبی
• ظاهر نقره‌ای و غیرطبیعی
• احتمال تغییر رنگ لثه اطراف دندان
۲. کامپوزیت (همرنگ دندان)
• زیبایی طبیعی و همرنگ دندان
• مناسب برای دندان‌های جلویی
• دوام کمتر نسبت به آمالگام
• احتمال تغییر رنگ با گذر زمان
۳. سرامیکی (پرسلن)
• زیبایی بالا و مقاوم در برابر لکه‌ها
• ماندگاری بالا
• قیمت بالاتر نسبت به سایر گزینه‌ها
۴. گلاس آینومر
• مناسب برای کودکان و پر کردن نزدیک خط لثه
• قابلیت آزادسازی فلوراید برای محافظت از دندان
• دوام کمتر نسبت به آمالگام و کامپوزیت
مزایای پر کردن دندان
پر کردن دندان یکی از مؤثرترین روش‌های درمان پوسیدگی و آسیب‌های دندانی است که علاوه بر حفظ سلامت دهان، از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری می‌کند. در ادامه، مهم‌ترین مزایای پر کردن دندان را بررسی می‌کنیم.
۱. جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی
اگر پوسیدگی دندان درمان نشود، به لایه‌های عمیق‌تر نفوذ کرده و ممکن است به عصب دندان آسیب برساند. پر کردن دندان، پوسیدگی را متوقف کرده و از نیاز به عصب‌کشی یا کشیدن دندان جلوگیری می‌کند.
۲. بازگرداندن عملکرد طبیعی دندان
پس از پر کردن، دندان قدرت و استحکام خود را بازیابی کرده و مانند قبل برای جویدن و گاز زدن غذاها قابل استفاده خواهد بود.
۳. کاهش درد و حساسیت دندان
پوسیدگی یا ترک‌خوردگی دندان می‌تواند باعث حساسیت شدید به گرما، سرما یا مواد شیرین شود. پر کردن دندان، قسمت آسیب‌دیده را پوشانده و حساسیت را کاهش می‌دهد.
۴. محافظت از ساختار دندان
اگر ترک یا شکستگی دندان درمان نشود، ممکن است آسیب بیشتری ببیند. پر کردن، ساختار دندان را تقویت می‌کند و از شکستگی‌های بیشتر جلوگیری می‌کند.
۵. بهبود زیبایی دندان
با استفاده از مواد پرکننده همرنگ دندان (کامپوزیت یا سرامیک)، می‌توان ظاهر دندان را بهبود داد و لبخندی زیباتر داشت. این روش به‌ویژه برای دندان‌های جلویی بسیار مفید است.
۶. جلوگیری از عفونت و التهاب لثه
پوسیدگی عمیق می‌تواند منجر به عفونت و التهاب لثه شود. پر کردن دندان از تجمع باکتری‌ها در ناحیه آسیب‌دیده جلوگیری کرده و سلامت دهان و لثه را حفظ می‌کند.
۷. افزایش طول عمر دندان‌ها
پر کردن دندان باعث تقویت ساختار آن شده و از کشیدن دندان جلوگیری می‌کند. این کار کمک می‌کند تا دندان‌های طبیعی شما مدت بیشتری سالم بمانند.
۸. پیشگیری از درمان‌های پرهزینه‌تر
درمان‌های پیچیده مانند عصب‌کشی یا ایمپلنت دندان هزینه‌های بالایی دارند. پر کردن دندان در مراحل اولیه پوسیدگی، از نیاز به درمان‌های گران‌قیمت در آینده جلوگیری می‌کند.
مراقبت‌های بعد از پر کردن دندان
پس از پر کردن دندان، رعایت برخی نکات به شما کمک می‌کند تا از دندان خود بهترین محافظت را داشته باشید و از مشکلات احتمالی مانند درد، حساسیت یا آسیب به پرکردگی جلوگیری کنید. در ادامه، مهم‌ترین مراقبت‌های بعد از پر کردن دندان را بررسی می‌کنیم.
۱. تا چند ساعت از خوردن غذا خودداری کنید
پس از پر کردن دندان، به‌ویژه اگر دندانپزشک از بی‌حسی موضعی استفاده کرده باشد، تا ۲ تا ۳ ساعت از خوردن غذا پرهیز کنید. این کار از گاز گرفتن ناخواسته لب، زبان یا گونه‌ها جلوگیری می‌کند.
۲. از جویدن مواد سخت و چسبنده بپرهیزید
• تا ۲۴ ساعت پس از پر کردن دندان از جویدن غذاهای سفت مانند آجیل، ته‌دیگ، یخ و آب‌نبات خودداری کنید.
• مواد چسبنده مانند آدامس، تافی و شکلات چسبناک ممکن است پرکردگی را جابجا یا از جای خود خارج کنند.
۳. اگر بی‌حسی داشتید، مراقب باشید
بی‌حسی ممکن است تا چند ساعت باقی بماند. در این مدت:
• از خوردن غذاهای خیلی داغ یا خیلی سرد خودداری کنید، زیرا ممکن است متوجه سوختگی نشوید.
• مراقب باشید که گونه، لب یا زبان خود را گاز نگیرید.
۴. احتمال حساسیت دندان طبیعی است
پس از پر کردن، دندان ممکن است نسبت به گرما، سرما و فشار جویدن حساس شود. این حساسیت معمولاً چند روز تا یک هفته طول می‌کشد و به‌مرور کاهش می‌یابد. برای کاهش حساسیت:
• از خمیر دندان مخصوص دندان‌های حساس استفاده کنید.
• از نوشیدنی‌ها و غذاهای بسیار داغ یا سرد پرهیز کنید.
۵. رعایت بهداشت دهان و دندان
برای افزایش طول عمر پرکردگی و جلوگیری از پوسیدگی مجدد:
• روزانه حداقل دو بار مسواک بزنید.
• از نخ دندان استفاده کنید، اما در اطراف دندان پرشده با احتیاط بیشتری این کار را انجام دهید.
• از مصرف بیش از حد شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های اسیدی (مثل نوشابه) خودداری کنید.
۶. در صورت احساس درد، مسکن مصرف کنید
درد خفیف بعد از پر کردن دندان طبیعی است. اگر احساس درد داشتید، می‌توانید از مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید. اما اگر درد شدید یا طولانی‌مدت شد، به دندانپزشک مراجعه کنید.
۷. اگر پرکردگی بلند بود، به دندانپزشک مراجعه کنید
گاهی اوقات پس از پر کردن، ممکن است احساس بلندی یا ناهماهنگی در هنگام جویدن داشته باشید. اگر این مشکل طی یکی دو روز برطرف نشد، به دندانپزشک مراجعه کنید تا اصلاح شود.
۸. از مصرف سیگار و الکل خودداری کنید
سیگار و الکل می‌توانند به مواد پرکننده آسیب برسانند و باعث تغییر رنگ آن‌ها شوند. بهتر است حداقل ۲۴ ساعت پس از پر کردن دندان از مصرف این مواد خودداری کنید.
۹. معاینه منظم دندانپزشکی را فراموش نکنید
حتی پس از پر کردن دندان، باید هر ۶ ماه یک‌بار برای بررسی سلامت دندان‌ها و پرکردگی به دندانپزشک مراجعه کنید.
نتیجه‌گیری
پر کردن دندان یکی از روش‌های مؤثر برای ترمیم پوسیدگی و جلوگیری از آسیب‌های بیشتر دندانی است. با انتخاب نوع مناسب پرکننده و رعایت مراقبت‌های لازم، می‌توانید سلامت دندان‌های خود را حفظ کنید و از مشکلات جدی‌تر جلوگیری نمایید.